Lokalne polityki pamięci w mieście podzielonym granicą państwową.

Szczegóły

Nagranie z debaty znajduje się pod tym LINKIEM.

Lokalna polityka pamięci stanowi ogół świadomych działań podejmowanych w sposób publiczny, których celem jest wpłynięcie na sposób postrzegania przeszłości danego obszaru mniejszego niż państwo przez jego mieszkańców oraz osoby identyfikujące się z nim lub też czasowo przebywające na nim. Lokalnej polityki pamięci nie należy utożsamiać z ogólnopaństwową polityką historyczną realizowaną na szczeblu lokalnym (miejskim, regionalnym). O ile kreatorem oficjalnej polityki historycznej są władze państwowe dysponujące w tym celu różnymi wyspecjalizowanymi instytucjami (np. ministerstwami edukacji, nauki, kultury, obrony narodowej; komisjami parlamentarnymi, ośrodkami kształcenia nauczycieli itd.), o tyle w przypadku lokalnej polityki pamięci mamy do czynienia z dużym rozproszeniem „nadawców” (narratorów) określonych treści o charakterze historyczno-wspomnieniowym. Poza władzami samorządowymi, które w bardzo różnym stopniu i „natężeniu” prowadzą określoną politykę pamięci, kluczową rolę odgrywają pasjonaci historii regionu angażujący się w różnego rodzaju przedsięwzięcia (często je inicjujący) mające na celu upowszechnianie określonej wiedzy i pamięci o wydarzeniach historycznych oraz ważnych postaciach. Osoby te w literaturze określa się mianem: „liderów pamięci społecznej”, „wytwórców pamięci”, „elit refleksyjnych”, „lokalnych liderów opinii”.

Wcale nierzadko mamy do czynienia z funkcjonowaniem na szczeblu lokalnym kilku różnych polityk pamięci, które podkreślają wagę i znaczenie odmiennych tradycji, postaci, wydarzeń, zwyczajów i wartości. Te same wydarzenia czy postaci historyczne mogą być nawet skrajnie różnie oceniane przez przedstawicieli elit prowadzących poszczególne lokalne polityki pamięci. Czasem prowadzi to do różnego rodzaju napięć społecznych, wzajemnego okazywania sobie niechęci, dezaprobaty czy po prostu „ostentacyjnego ignorowania”, polityki „zamilczania” konkurencyjnej narracji.

Miasta podzielone granicą, zwłaszcza te, które podzielone zostały w atmosferze konfliktu pomiędzy zwaśnionymi społecznościami lokalnymi lub ich wspólnotami narodowymi, stanowią miejsce szczególne w odniesieniu do kreowania i wdrażania lokalnych polityk pamięci. Miasta podzielone granicą w wielu przypadkach stanowią same w sobie poprzez przyjęty układ architektoniczny, pomniki usytuowane w pobliżu granicy, nazwy ulic, placów i mostów – jeden wielki komunikat historyczno-tożsamościowy skierowany do sąsiedniego narodu.