Ekspertski razgovor
Details
Ključna tačka sporenja domaćih političkih snaga o prijeko potrebnim ustavnim promjenama upravo je pitanje uspostavljanja demokratskog i dovoljno efikasnog procesa parlamentarnog odlučivanja koje će biti u funkciji bržeg razvoja zemlje i njenog uključivanja u evro-atlanske integracije. Pažnja je, s razlogom, fokusirana na pitanja t.zv. entitetskog glasanja, kao i na postupak zaštite vitalnog nacionalnog interesa konstitutivnih naroda, koja su regulisana Ustavom BiH i poslovnicima oba doma Parlamentarne skupštine BiH. Zbog toga se čini korisnim da se kritički valorizuju dosadašnja dvanaestogodišnja iskustva funkcionisanja daytonskih rješenja.
Empirijski podaci treba da utemelje ocjene o aktivizmu domaćih političkih snaga i njihovom odgovoru na domaće i međunarodne izazove pred kojima su se nalazili. Posebnu pažnju zaslužuje analiza tendencija u djelovanju međunarodne zajednice, posebno Ureda visokog predstavnika, u situacijama kada parlamentaci nisu mogli ili su opstruirali donošenje određenih reformskih zakona.
Da bi se cjelovitije sagledala ova složena problematika, istraživanjem će se obuhvatiti sljedeći segmenti:
II.USTAVNO I POSLOVNIČKO POZICIONIRANJE PROCESA ODLUČIVANJA U PARLAMENTARNOJ SKUPŠTINI BIH
1.Većinsko odlučivanje u domovima Parlamentarne skupštine
2.Kvalifikovani sistem odlučivanja, uključujući entitetsko glasanje
3.Postupak zaštite vitalnog nacionalnog interesa konstitutivnih naroda u Domu naroda
4.Postupak odlučivanja u radnim tijelima (odborima i komisijama) oba doma.
III.USTAVNO-TEORIJSKA I KOMPARATIVNA RJEŠENJA PARLAMENTARNOG ODLUČIVANJA
1.Pluralističko društvo i predstavnička demokratija
2.Struktura predstavničkih tijela
3.Modeli parlamentarnog odlučivanja – posebno u složenim državama
A.Proces odlučivanja u Bundestagu – Savezna Republika Njemačka
B.Odlučivanje u Saveznoj skupštini Švajcarske Konfederacije
C.Odlučivanje u Parlametu Kraljevine Belgije
D.Odlučivanje u Kongresu SAD
IV.EVALUACIJA PROCESA ODLUČIVANJA U PARLAMENTARNOJ SKUPŠTINI BIH (1996 – 2007. godine)
1.Tendencije broja sjednica domova i radnih tijela – podaci po godinama i izbornim ciklusima
2.Problematika kvoruma prisutnih i kvoruma glasaća na sjednicama domova – podaci po godinama i izbornim ciklusima
3.Analiza predloženih i usvojenih dnevnih redova domova – po godinama, po izbornim ciklusima i generalne tencencije
4.Broj i značaj zakona i drugih akata usvojenih u domovima Parlamentarne skupštine – pregled po godinama i izbornim ciklusima
5.Zakoni i drugi propisi nametnuti od strane viskog predstavnika – pregled po godinama i, posebno nakon uspostavljanja „bonskih ovlasti“ visokog predstavnika, te prema mandatima pojedinih visokih predstavnika
6.Analiza primjene sistema većinskog glasanja
7.Analiza primjene sistema kvalifikovanog glasanja koje uključuje t.zv entitetsko glasanje – pregled po godinama i izbornim ciklusima. Poseban osvrt na odluke koje su prihvaćene uz entitetsko glasanje, kao i one koje su većinski prihvaćene, ali nisu dobile entitetsku podršku.
8.Analiza slučajeva zaštite vitalnog nacionalnog interesa u Domu naroda.
9.Broj i struktura zakona i drugih propisa prihvaćenih u Parlamentarnoj skupštini nakon što ih je, na privremenoj osnovi, nametnuo visoki predstavnik.
10. Uticaj procesa odlučivanje na (ne)usvajanje reformskih zakona neophodnih za ispunjenje postprijemnih uslova u Vijeće Evrope, za pristupanje EU, NATO-paktu i drugim integracijama.
V.NASTOJANJA NA USAVRŠAVANJU PROCESA ODLUČIVANJA
1.Ocjene i stavovi relevantnih međunarodnih subjekata o potrebi modernizacije procesa parlamentarnog odlučivanja
- Vijeća za implementaciju mira
- Evropske unije
- drugih međunarodnih subjekata
2.Angažovanje domaćih političkih snaga
- Predložena rješenja u paketu neusvojenih amandmana na Ustav BiH iz aprila 2006. godine
- (Ne)uključivanje akademske zajednice, stručnih asocijacija i ostalih subjekata civilnog društva
3.Intervencija visokog predstavnika od 19.oktobra 2007. godine
ZAKLJUČNA RAZMATRANJA I PRIJEDLOZI
Na osnovu teorijskih, komparativnih i empirijskih istraživanja, u ovom dijelu će se dati inicijalni prijedlozi i sugestije o mogućim poboljšanjima procesa odlučivanja. Pri tome će se voditi računa, kako o standardima prihvaćenim u razvijenim demokratskim ustavnim sistemima, tako i o specifičnostima bosanskohercegovačkog društva i države. Završna valorizacija rezultata istraživanja na predviđenom „okruglom stolu“ trebala bi se fokusirati upravo na ovaj dio izvještaja.
VI.DINAMIKA ISTRAŽIVANJA
Projekt je moguće realizovati u toku jedne godine od momenta prihvatanja od strane Fondacije Konrad Adenauer, odnosno do kraja januara 2009. godine.
Dinamika istraživanja uključuje:
-Konstitutisanje istraživačkog tima i razrada istraživačkog projekta – do kraja februara 2008- godine.
-Usaglašavanje projekta sa zahtjevima Fondacije – mart 2008. godine.
-Priprema i realizacija instrumenata istraživanja – konsultovanje neophodne literature, domaćih i stranih pravnih izvora – analiza sadržaja prikupljenih dokumenata – prikupljanje i analiza empirijske građe – do kraja septembra 2008. godine.
-Obrada i interpretacija prikupljene građe – do kraja novembra 2008. godine.
-Održavanje „okruglog stola“ u svrhu evaluacije rezultata istraživanja. Pored članova tima, međunarodnih recenzenata i predstavnika Fondacije, na skupu bi učestvovao i širi krug predstavnika relevantnih državnih institucija, zatim predstavnika akademske zajednice, stručnih aasocijacija i jednog broja nevladinih organizacija koje se bave ovom problematikom. Rasprava bi se održala polovinom decembra 2008. godine
-Objavljivanje rezultata istraživanja zajedno sa recenzijama i rezultatima pomenute evaluacije. Knjiga bi, uz javnu promociju, izašla iz štampe krajem januara 2009. godine.
1.Prof.dr Kasim Trnka, rukovodilac projekta
2.Prof.dr Mirko Pejanović, Univerzitet u Sarajevu, član tima
3.Prof.dr Zvonko Miljko, Sveučilište u Mostaru
4.Jasmina Bajramović, viši asistent, Pravni fakultet Bihać
5.Zlatan Begić, asistent, Pravni fakultet Tuzla
6.Maja Sahadžić, asistent, Pravni fakultet Zenica
7.Merima Talović, asistent, Fakultet za javnu upravu Sarajevo
9.Ivana Marić. KAS, član i sekretar tima.
IX.RECENZENTI:
1.Prof.dr Matthias Hartwig, Max-Planck Institut, Heidelberg, Njemačka
2.Prof. Joseph Marko, Univerzitet Graz, Austrija
